فیزیوتراپی بلع چگونه انجام می شود؟ | فیزیوتراپی ماهیچه های بلع در بیماران
فیزیوتراپی بلع | فیزیوتراپی ماهیچه های بلع
فیزیوتراپی بلع چگونه انجام می شود؟ | فیزیوتراپی ماهیچه های بلع در بیماران
دیسفاژی(اختلال بلع) دشواری در بلع مواد غذایی مایع یا جامد˛ به دلیل اختلال در مکانیسم بلع از دهان به حلق است.[۱]
دیسفاژی می تواند منجر به عوارض شدید شود [۱] [۲] :
- پنومونی آسپیراسیون
- کم شدن اب بدن
- سوء تغذیه
- مرگ به دلیل خفگی
فیزیوتراپی بلع | فیزیوتراپی ماهیچه های بلع
مسیر انتقال بولوس
بیشتر بخوانید : گفتار درمانی اختلالات بلع
فیزیولوژی بلع
دانش صحیح در مورد آناتومی و فیزیولوژی بلع و غذا خوردن به تشخیص و درمان دیسفاژی کمک می کند.
[۳]چهار مرحله فیزیولوژی بلع را در برمی گیرند[۳] :
- مرحله مقدماتی دهانی: این مرحله بولوس را برای مرحله بعدی آماده می کند ،
یعنی غذا را به حلق می راند و از ورود مواد غذایی مایع و جامد به حلق جلوگیری می کند
تا زمانی که بولوس برای بلعیدن غذا آماده شود. - مرحله پیشران دهانی: همانطور که غذای جامد و مایع آماده بلع است ،
بولوس با کمک زبان به داخل حلق منتقل می شود. - مرحله حلقی:
ویژگی اصلی این مرحله جلوگیری از ورود مواد غذایی به دستگاه تنفسی و جلوگیری از تنفس است. - مرحله مری: این مرحله پس از ورود بولوس به قسمت فوقانی مری (UES) شروع می شود.
در این مرحله ، از طریق حرکت موجی و با کمک نیروی جاذبه ، غذا وارد معده می شود.
از نظر فیزیولوژیکی ، عمل بلع به علت بستن راه هوایی از طریق بالا بردن کام نرم و کج شدن اپی گلوت
و همچنین به علت سرکوب عصبی تنفس در ساقه مغز بر تنفس غالب است .
مدت زمان مکث تنفسی هنگام خوردن بولوس مایع و جامد متفاوت است. ۳٫
فیزیوتراپی بلع | فیزیوتراپی ماهیچه های بلع
دلایل مختلفی برای تغییر در فیزیولوژی طبیعی بلع وجود دارد.
به طور کلی می توان آن را به دو عنوان طبقه بندی کرد:
- ناهنجاری های ساختاری
- ناهنجاری های عملکردی
ناهنجاری های ساختاری
شکاف کام (لب شکری)
می تواند اکتسابی یا مادرزادی باشد.
شکاف کام ، استئوفیت های (زائده های استخوانی) دهانه رحم و تارها یا سفت شدگی های محل عبور،
برخی از نمونه های ناهنجاری ساختاری است.
این ناهنجاری ها ممکن است در هر مرحله از بلع تأثیر بگذارد و فیزیولوژی طبیعی را تغییر دهد. ۳٫
ناهنجاری های عملکردی
اختلال در عملکرد هر یک از چهار مرحله فرآیند بلع می تواند بر روی فیزیولوژی بلع تاثیر بگذارد
و باعث ایجاد دیسفاژی شود.
مشکل در مرحله دهانی بلع ممکن است منجر به ریزش غذا ، کم آبی بدن ،
احساس غذای محبوس(گیر کرده) در حفره دهان و باعث دشواری در جویدن شود.
اختلال عملکرد در مرحله حلق منجر به اختلال در بلع و احساس احتباس بولوس در حلق می شود.
اختلال در مرحله حلق ممکن است منجر به نارسایی بینی و تنفس شود (به دلیل باز نشدن کافیUES ).
اختلال عملکرد مری شایع است و اغلب بدون علامت است.
دیسفاژی مری می تواند منجر به احساس احتباس غذا در مری شود که ممکن است
منجر به آسپیراسیون(بیرون کشی-استنشاق) غذا گردد. [۳] .
فیزیوتراپی بلع | فیزیوتراپی ماهیچه های بلع
تشخیص اختلال بلع
بسیاری ابزارهای سودمند و بالینی برای تشخیص و درمان دیسفاژی در دسترس است.
ابزارهای ارزیابی دیسفاژی را به طور کلی میتوان به صورت زیر دسته بندی کرد:
- تصویربرداری (سونوگرافی ، ویدئو فلوئوروسکوپی ، ارزیابی آندوسکوپی فیبروپتیک بلع و ارزیابی آندوسکوپی فیبروپتیک بلع با آزمایش حسی)
- غیر تصویربرداری (در کنار ابزارهای ارزیابی و مانومتری حلق). [۲]
مدیریت و توانبخشی اختلال بلع
تمرینات توانبخشی در مقایسه با مداخلات جبرانی استفاده شده برای یک اثر کوتاه مدت ،
فیزیولوژی بلع را با هدف ایجاد یک اثر طولانی مدت، در نیرو ، سرعت یا زمان تغییر می دهد و بهبود می بخشد.
تمرینات توانبخشی همچنین شامل بازآموزی سیستم های عصبی عضلانی برای ایجاد انعطاف پذیری عصبی است،
زیرا فشار اوردن به هر سیستم عضلانی به روشی شدید و مداوم باعث ایجاد تغییر در عصب و الگوهای حرکتی می شود. [۴]
ورزش های توانبخشی را می توان به طور کلی به موارد زیر تقسیم کرد:
- تمرینات بلع
- تمرینات بدون بلع
ورزش های بلعیدن
تمرینات بلع غالباً برای درمان دیسفاژی با هدف تغییر فیزیولوژی بلع و تقویت تغییرات طولانی مدت استفاده می شود.
انتظار می رود این تمرینات بر مکانیک بلع تأثیر بگذارد و جریان بولوس را تحت تأثیر قرار دهد. [۵]
بلع آسان ، مندلسون ، سوپر سوپراگلوت(فرا زبانی) و ماساکو برخی از تمرینات بلع هستند.
فیزیوتراپی بلع | فیزیوتراپی ماهیچه های بلع
تمرینات بلع بسیاری از اصول انعطاف پذیری عصبی ذکر شده در زیر را دنبال می کند [۴] :
- استفاده کن یا رهایش کن
- از آن استفاده کنید و آن را بهبود ببخشید
- ویژگی
- انتقال
- شدت
تمرینات بدون بلع
تمرینات بدون بلع به تمریناتی گفته می شود که شامل عمل بلع نیستند ، به عنوان مثال تمرینات تقویت زبان
توسط بیمارانی که نمی توانند از راه دهان غذا بخورند (از طریق لوله تغذیه می شوند)
یا افرادی که بعد از جراحی به طور موقت از خوردن به وسیله ی دهان محدودیت دارند ، میتواند انجام شود.
بالااوردن سر ، تقویت زبان ، درمان صوتی لی سیلورمن ، تمرین قدرت عضلات بازدم از جمله تمرینات بدون بلع است.
تمرینات بدون بلع از چند اصل انعطاف پذیری عصبی پیروی می کنند که عبارتند از :
- انتقال
- شدت
مداخلات درمانی
تکنیک های درمانی را می توان به موارد زیر تقسیم کرد:
- استراتژی های جبرانی ( چرخاندن سر (چرخش سر) ، چین انداختن به چانه (خم شدن سر).
کج کردن سر و ویسکوزیته بولوس ، بافت و تغییرات حجم
- تمرینات ( نگه داشتن زبان ، ورزش تکان دادن(لرزاندن سر) )
- آنهایی که هم به عنوان استراتژی جبرانی و هم به عنوان تمرین استفاده می شوند
( بلع سوپراگلوت ، بلع سوپر سوپراگلوت ، بلع دشوار ، مندلسون مانور ) - روش های جایگزین ( تحریک الکتریکی عصبی عضلانی (NMES) ، تحریک دهانی و سایر مداخلات )
فیزیوتراپی بلع | فیزیوتراپی ماهیچه های بلع
چرخاندن سر (چرخش سر)
چرخش سر یک استراتژی جبرانی است که برای بیماران مبتلا به ضعف حلق و یا حنجره یک طرفه
و همچنین کاهش باز شدن(دهانه) UES استفاده می شود. [۵]
- دستورالعمل داده شده: هنگام بلعیدن غذا ، سر خود را به سمت ضعیف تر بچرخانید ،
انگار که از بالای شانه خود نگاه می کنید. [۵] - مزایای فیزیولوژیکی:
خم شدن سر به سمت سینه(نزدیک کردن چانه به سینه)
چین انداختن به چانه (خم شدن سر) برای بیمارانی استفاده می شود که محافظت مجاری تنفسی
را کاهش داده اند و همراه با تاخیر در شروع بلع و/یا کاهش جمع شدن انتهای زبان هستند. [۵]
- دستورالعمل:
- هنگام بلعیدن غذا ، چانه خود را به سینه بیاورید و این وضعیت را در طول مدت بلع حفظ کنید.
- مزایای فیزیولوژیکی:
- گسترش فرو رفتگی های شیاردار
- مجاورت ته زبان با دیواره حلق
- کاهش فاصله بین هایوئید و حنجره
- افزایش مدت زمان بلعیدن آپنه در هنگام بلع [۵]
کج کردن سر
کج کردن سر برای بیمارانی که ضعف دهانی یک طرفه دارند استفاده می شود. (۵)
- دستورالعمل: هنگام بلع ، سر خود را کج کنید و سعی کنید گوش خود را با شانه تان لمس کنید.
این وضعیت را حفظ کنید و بلع را انجام دهید. - مزایای فیزیولوژیکی:
- بولوس را به سمت قوی تر حفره دهان هدایت می کند [۵]
ویسکوزیته ، بافت و تغییرات حجم بولوس
- افزایش حجم و/یا ویسکوزیته مایعات یکی دیگر از تکنیک هایی است
که برای بیمارانی که از نظر دهانی در خوردن مایعات رقیق کنترل ضعیف دارند
و یا محافظت از راه هوایی را کاهش می دهند ، استفاده می شود. - برخی از بیماران ممکن است از غذاهای اصلاح شده در (بافت؟) بهره مند شوند. [۵]
فیزیوتراپی بلع | فیزیوتراپی ماهیچه های بلع
بلع سوپراگلوت
بلع سوپراگلوت برای بیمارانی استفاده می شود که محافظت از راه هوایی را در هنگام بلع کاهش داده
و اغاز بلع را به تاخیر می اندازند.
- دستورالعمل: قبل از بلع ، ابتدا نفس عمیق بکشید سپس نفس خود را نگه دارید ،
نفس خود را همینطور حفظ کرده و بلافاصله پس از بلعیدن قورت دهید (قبل از استنشاق) ، سرفه کنید
و بلافاصله دوباره ببلعید. - مزایای فیزیولوژیک [۵] :
- بسته شدن راه هوایی را افزایش می دهد و
- باز شدن UES را در هنگام بلعیدن افزایش می دهد
بلع سوپر سوپراگلوت
بلع سوپر سوپراگلوت ، فقط هنگام فرایند پرزحمت نگه داشتن نفس با بلع سوپراگلوت دارای تفاوت است.
- دستورالعمل: قبل از بلع ، نفس بکشید و آن را در حالی که تحت فشار است محکم نگه دارید.
نفس خود را حفظ کنید و هنگام بلعیدن فشار اورید.
بلافاصله پس از بلع (قبل از استنشاق) سرفه کنید ، سپس بلافاصله دوباره محکم قورت دهید (قبل از استنشاق). - مزیت فیزیولوژیکی [۵] :
- بیمار حرکت انتهای زبان سریع دارد.
- موقعیت هیوئید بالاتر در زمان شروع بلع
- افزایش حرکت هیوئید و همچنین طولانی تر شدن زمان انتقال بولوس
- توجه داشته باشید : هم بلع سوپراگلوت و هم بلع سوپر(فوق) سوپراگلوت باید منجر به والسالوا شود
و در بیماران سکته مغزی در جلسات درمانی منجر به آریتمی شود.از این رو ، پزشکان باید مراقب استفاده از این مانورها در بیماران سکته مغزی به خصوص در افرادی که همزمان بیماری قلبی دارند ، باشند. [۵]
بلع پر زحمت (دشوار)
از بلع پر زحمت برای بیمارانی استفاده می شود که باقیمانده بالینی قابل توجهی در
شیارها و/یا سینوس های هرمی دارند و همچنین برای بیمارانی که ممکن است
در ان ها بسته شدن مجاری تنفسی کاهش یافته باشد.
- دستورالعمل: هنگام بلع ، تا آنجا که می توانید به عضلات گلو فشار اورید.
- مزایای فیزیولوژیکی:
- اینکار باعث افزایش تورم حفره حلق و افزایش طول ارتفاع هیوید می شود
- باز شدن UES را افزایش می دهد
- بسته شدن حنجره را افزایش می دهد
- فشارهای زبانی را افزایش می دهد
- دامنه های پریستالتیک را در مری دور افزایش می دهد
- فشار و مدت زمان جمع شدن انتهای زبان را افزایش می دهد [۵]
فیزیوتراپی بلع | فیزیوتراپی ماهیچه های بلع
ترفند(مانور) مندلسون
این روش برای بیماران با کاهش تورم حلقی حین و/یا کاهش مدت زمان باز شدن UES استفاده می شود.
قبل از دستور، به بیمار پیشنهاد می شود که هنگام بلعیدن بزاق ، از طریق لمس، برامدگی حنجره را اندازه گیری کند.
- دستورالعمل: پس از لمس غضروف تیروئید ، هنگام بلعیدن، برامدگی غضروف را احساس کنید ،
اکنون آن را برای چند ثانیه بالا نگه دارید و در حالی که ان را بالا نگه داشته اید ، غذا را ببلعید. - مزایای فیزیولوژیک:
- اینکار باعث افزایش زمان و بازه گردش در حفره حلق می شود
- افزایش زمان باز شدن UES ، اوج انقباضات حلق ،
- افزایش مدت زمان و بازه انتقال بولوس و فشار تماس(برخورد) انتهای زبان. [۵]
نگه داشتن زبان
نگه داشتن زبان برای انتهای زبان کاهیده و تماس دیواره حلق استفاده می شود.
- دستورالعمل: هنگام بلعیدن غذا ، زبان قدامی (کمی عقب تر از نوک زبان) را بین دندان ها نگه دارید.
- فواید فیزیولوژیکی: برآمدگی قدامی دیواره حلق خلفی را افزایش می دهد. [۵]
ورزش لرزاننده (تکان دهنده)
ورزش تکان دهنده برای بیمارانی استفاده می شود که کاهش باز شدن UES و ضعف عضلات فوق ریه دارند.
- دستورالعمل: وضعیت بیمار به حالت خوابیده به پشت است و از او خواسته می شود ۳ هدلیفت (سر را بالا اورد) را به مدت ۱ دقیقه پایدار انجام دهد. ۱
دقیقه استراحت بین هر هدلیفت؛ سپس به صورت متوالی ۳۰ هدلیفت را به مدت ۲ ثانیه نگه دارد .
فرکانس پیشنهادی مدت ۶ هفته متوالی، روزی سه بار است.
- مزایای فیزیولوژیکی:
- این امر باعث افزایش تورم قدامی حنجره می شود
- باز شدن UESرا افزایش می دهد
- عضلات فوق ریه را تقویت می کند
- کاهش طول تیروئید را بهبود می بخشد. [۵]
فیزیوتراپی بلع | فیزیوتراپی ماهیچه های بلع
ماساکو
در این مانور از بیمار خواسته می شود زبان را بیرون اورده و هنگام بلعیدن ان را بین دندانها نگه دارد. [۴]
تحریک الکتریکی عصبی عضلانی (NMES)
تحریک الکتریکی عصبی عضلانی (NMES) درمانی است
که در آن الکترودها روی گردن قدامی قرار می گیرند و جریان الکتریکی، انقباض عضله را برمی انگیزد.
از درمان NMES معمولاً به عنوان یک روش کمکی همزمان هنگامی که بیمار عمل بلع را انجام می دهد
و/یا یک تمرین سنتی را انجام می دهد استفاده می شود.(۵)
فیزیوتراپی بلع | فیزیوتراپی ماهیچه های بلع
تحریک دهانی و سایر مداخلات
تکنیک های تحریک دهانی و برخی دیگر از مداخلات مورد استفاده در کنترل دیسفاژی در زیر ذکر شده است: [۵]
- تحریک لمسی – حرارتی
- تقویت زبانی و لب
- ماساژ یخ به گلو ، انتهای زبان و دیواره حلق خلفی به مدت ۱۰ ثانیه با مالش و فشار ملایم (برای بیماران مبتلا به (اسیب فوق هسته)
- تمرین عضلات لب
- ورزش زبانی به دنبال I-PRO (مقاومت پیشرونده ایزومتریک از حنجره)
- تحریک مغناطیسی بین جمجمه ای (TMS)
- تحریک جریان مستقیم فرا جمجمه (TDCS)