آپراکسی چیست؟| انواع آپراکسی
در «آپراکسی»، مغز آسیب می‌بیند و فرد توانایی برنامه‌ریزی و هماهنگی برای حرکت عضله را ندارند
و افراد مبتلا نمی‌توانند حرکات ارادی و خاص را انجام دهند حتی با وجود این که ماهیچه ها یا عضلات‌شان سالم باشد .
مغز انسان مرکز دستگاه عصبی است . دستگاه عصبی یا سیستم عصبی (Nervous System) در بدن جانداران
به هماهنگی فعالیت ماهیچه‌ها پرداخته و اندام های گوناگون را تحت نظارت درآورده است .
به این ترتیب دستگاه عصبی، با ساختار و کار ویژه‌ای که دارد، در جهت ایجاد هماهنگی بین اعمال سلول‌ها و اندام‌های مختلف بدن تمایز و تکامل یافته‌است.
آپراکسی چیست ؟
در آپراکسی مغز آسیب می بیند و فرد توانایی برنامه‌ریزی و هماهنگی برای حرکت عضله را ندارند
و افراد مبتلا نمی‌توانند حرکات ارادی و خاص را انجام دهند حتی با وجود این که ماهیچه‌ها یا عضلات‌شان سالم باشد .
انواع
آپراکسی می تواند در انواع مختلفی بروز کند :
۱٫ آپراکسی اندام
۲٫ آپراکسی دهانی
۱٫ آپراکسی اندام
افراد دارای این اختلال نمی توانند اندامی را به صورت ارادی و عمدی حرکت دهند .
۲٫ آپراکسی دهانی
افراد مبتلا به این نوع آپراکسی قادر به انجام حرکات داوطلبانه و ارادی خاص (حرکات مربوط به عضلات صورت ) نیستند،
مثلا نمی‌توانند فوت کنند یا زبان را بالا، پایین، چپ، راست ، عقب یا جلو به صورت ارادی ببرند .
آپراکسی گفتار :
آپراکسی گفتار نوعی اختلال در گفتار است به گونه‌ای که شخص توان صحیح و محکم صحبت کردن را ندارد
که این اختلال ناشی از ضعف یا ناتوانی ماهیچه‌های گفتاری نمی شود ( ماهیچه های صورت ، زبان و لب ها )
شدت این اختلال می تواند در محدوده ملایم تا شدید باشد.
انواع آپراکسی های گفتاری ( بر حسب زمان بروز آن) :
۱) آپراکسی اکتسابی بزرگسالان
۲) آپراکسی دوران کودکی (DAS)
اکتسابی :
در همه سنین می تواند رخ دهد ولی به طور معمول در بزرگسالان یافت می شود
و این وضعیت باعث می‌شود مهارت‌های گفتاری را از دست بدهد .
در این نوع آپراکسی فرد مبتلا می‌داند که چه چیزی را می‌خواهد بگوید
ولی مغز آن‌ها به سختی دستور برای هماهنگی عضلات مربوطه را می‌دهد.
آپراکسی دوران کودکی DAS (آپراکسی رشدی )
از هنگام تولد مشاهده می‌شود و این نوع آپراکسی به ندرت به تنهایی بروز می‌کند.
شیوع آپراکسی دوران کودکی در پسران بیشتر از دختران است .
آپراکسی
علائم
انواع علائم مربوط به گفتار که با آپراکسی در ارتباط است شامل موارد زیر است :
۱) کم حرف بودن در دوران شیرخوارگی (قان و قون کم یا اصلا غان وقون ندارند) در اپراکسی دوران رشد .
۲) کلمات طولانی و پیچیده را به سختی تلفظ می کنند : باغ باغبان
۳) تلاش های مکرر برای تلفظ کلمات دراین افراد مشاهده می‌شود
۴) ترکیب صداها و تشکیل هجا برای این افراد دشوار است و مدت طولانی بین کلمات و صداها مکث دارند .
۵) مشکل در خواندن و برای کودکان مشکل در یادگیری و هجی کردن ، دارند.
۶) صداهای ساده را با صداهای پیچیده جابه جا می کنند و صداهای دشوار را حذف می‌کنند
(مثلاً صدای r یکی از صداهای دشوار است) حذف صداهای اول و آخر کلمات هم مشاهده می‌شود .
۷) در ارتباط از اشکال غیر کلامی استفاده می‌کنند .
۸) خطاهای گفتاری آن‌ها بی‌ثبات است .
۹) زبان را بهتر می‌فهمند نسبت به اینکه بتوانند بیان کنند.
۱۰) تکیه کلمات و آهنگ جملات را ممکن است اشتباه به کار ببرند .
۱۱) حساسیت زیاد یا حساسیت خیلی کم در دهانشان دارند
(مثلا مسواک زدن یا غذاهای ترد را دوست ندارند یا اینکه وجود شی را در داخل دهانشان حس نمی‌کنند .)
وجه تمایز آپراکسی دوران کودکی از آپراکسی اکتسابی
۱ ) آپراکسی دوران کودکی با آپراکسی دهانی معمولا همراه است
۲ ) آزمایش و خطا گفتارشان ( یعنی کلمات اشتباهشان را تصحیح کنند )در آپراکسی دوران کودکی کمتر وجود دارد.
۳) کودک به خطاهای خود واقف نیست مگر کودکان بزرگتر که تحت برنامه گفتاردرمانی قرار گرفته باشند.
۴) در انجام حرکات ظریف اختلال دارند ، ممکن است ناتوانی در یادگیری نیز در این کودکان وجود داشته باشد.
چه عواملی باعث به وجود آمدن آپراکسی گفتار می‌شود ؟
علت آن ناشناخته است با این حال برخی از علل احتمالی در نتایج به دست آمده نشان می دهد
آسیب مغزی به مناطقی از مغز که توانایی صحبت کردن را کنترل می کند باعث به وجود آمدن آپراکسی می شود
و همچنین ضربه به سر ،سکته و تومور مغزی ، علل ژنتیکی (وراثتی) و سندرومی هم ممکن است از علل های احتمالی آپراکسی باشد.
درمان
آسیب شناسان گفتار و زبان (گفتار درمانگر ) دهان و زبان، لحن گفتاری(آهنگ جمله و تکیه کلمات)
و تلفظ صداهای کلمات را ارزیابی می‌کنند و همچنین بررسی می‌کنند
که فرد تا چه حد می‌تواند صداها و هجاها را تولید کند و بفهمد .
درمان فشرده به پیشرفت سریع تر کمک می‌کند.
یکی از مهم‌ترین نکاتی که خانواده ها باید به خاطر داشته باشند
درمان آپراکسی نیازمند زمان و صبر است افراد دارای اختلال آپراکسی گفتار نیاز به محیط حمایتی دارند تا احساس موفقیت و پیشرفت کنند .
نویسنده : غزاله برات‌زاده
زیر نظر : دکتر فرهاد ترابی نژاد ، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران و دکترای تخصصی گفتار درمانی
تعقیب
[…] مشکلات گفتاری افراد بالغ پس از حمله یا ضربه مغزی به آپراکسی گفتاری در افراد بالغ و دیزارتریا مراجعه […]
[…] آپراکسی اکتسابی ناشی از آسیب مغزی به مناطقی از مغز است […]
[…] آپراکسی چیست؟| انواع آپراکسی […]
[…] آپراکسی چیست؟| انواع آپراکسی […]
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.