زبان پریشی ( آفازی ) اختلالی است که در اثر صدمه به بخش‌هایی از مغز که با زبان در ارتباط هستند به وجود می‌آید.

افراد دچار آفازی ممکن است در صحبت کردن، گوش دادن، خواندن و نوشتن مشکل داشته باشند .

اما این نوع اختلال روی هوش تاثیر نمی‌گذارد.

افراد مبتلا به آفازی ممکن است مشکلات دیگری مانند : دیزارتری ، آپراکسی و مشکلات بلع هم داشته باشند.

چه عواملی باعث آفازی می شوند ؟

سکته‌ها و آسیب‌های مغزی می‌توانند منجر به آفازی شوند.

به گزارش انجمن ملی آفازی در حدود ۴۰-۲۵% از افراد پس از سکته مغزی دچار آفازی می‌شوند.

همچنین تومورها، عفونت‌ها، جراحی‌های مغزی و یا زوال عقل (مانند بیماری آلزایمر) نیز از علل دیگر آفازی هستند.

شایع ترین علت زبان پریشی سکته مغزی است .

انواع زبان پریشی

۱) آفازی بروکا (بیانی): در افازی بروکا فرد می‌داند که چه چیزی را می خواهد بگوید در عین حال دارای مشکلات برقراری ارتباط با دیگران است .

۲) آفازی ورنیکه (درکی) : در آفازی ورنیکه فرد می‌تواند یک صدا را بشنود و یک متن بخواند اما ممکن است معنی را درک نکند .

۳) آفازی آنومی : فرد برای پیدا کردن کلمه ی مناسب برای صحبت کردن و نوشتن تلاش می‌کند.

۴) آفازی گلوبال : شدیدترین نوع آفازی است که شیوع آن از بقیه بیشتر است. فرد در صحبت کردن، درک کلمات ،خواندن و نوشتن دچار مشکل می‌شود.

۵) آفازی پیش رونده اولیه 

آفازی یا زبان پریشی ممکن است خفیف تا شدید باشد در آفازی‌های خفیف فرد ممکن است قادر به صحبت کردن باشد

اما، در پیدا کردن کلمات مناسب و درک و فهمیدن جملات پیچیده دچار مشکل می‌شود .

در آفازی‌های شدید توانایی فرد برای برقراری ارتباط محدود می‌شود و فرد ممکن است در مکالمات گروهی شرکت نکند و به زحمت حرف بزند.

علائم آفازی 

علائم اختصاصی و شدت زبان پریشی با توجه به محل و وسعت آسیب متغیر است .

در افراد مبتلا به افازی ممکن است یک تا چند مورد از مشکلات زیر دیده شود:

۱) مشکلاتی در صحبت کردن (زبان بیانی )

۲) تلاش و تقلا برای پیدا کردن کلمات مناسب

۳) استفاده از کلمات ساختگی

۴) مشکل در زبان درکی و فهم، سوءتفاهم در آنچه دیگران می‌گویند

به ویژه هنگامی که دیگران سریع صحبت می کنند (به عنوان مثال رادیو ، اخبار تلویزیون ) و یا در جملات طولانی.

۵) در محیط های شلوغ و پرسروصدا ودر موقعیت های که مکالمات،گروهی است ، مشکلات‌شان بیشتر می‌شود.

۶) جانشین کردن کلمه مورد نظر با کلمه دیگر که در معنا یا هدف با آن مرتبط (به عنوان مثال مرغ به جای ماهی هر دو حیوان )

یا نامرتبط (به عنوان مثال رادیو به جای توپ ) است.

۷) جانشین کردن صداهای درون کلمه (مثلاً به جای حرف «ر» از حرف «ی» استفاده کنند )

۸) مشکل در کنار هم گذاشتن کلمات برای ساخت جمله

۹) مشکل در خواندن و نوشتن

۱۰)مشکل املایی

۱۱) مشکل در درک مفاهیم تعداد، به عنوان مثال در استفاده از اعداد و یا حتی انجام محاسبات ساده مشکل دارند

آپراکسی چیست؟| انواع آپراکسی

چگونه تشخیص داده می شود ؟

گفتار درمان‌گر یا آسیب شناس گفتار و زبان (SLP) بااستفاده از انجام ارزیابی‌های  تخصصی و متنوع نوع و شدت آفازی یا زبان پریشی را تعیین می‌کنند.

چگونه درمان می‌شود ؟ 

درمان برای فرد زبان پریش بستگی به عوامل زیر دارد :

۱) سن

۲) علت آسیب مغزی

۳) نوع آفازی

۴) محل و شدت آفازی 

انواع زیادی از درمان برای افرادی که بیماری آفازی دارند وجود دارد .

نوع درمان به نیاز ها و اهداف فرد مبتلا به افازی بستگی دارد .
درمان ممکن است در جلسات فردی یا گروهی به وسیله درمانگر اعمال می‌شود .
گفتاردرمانگر آسیب‌شناس گفتار و زبان مهارت‌های زبانی خاصی را که آسیب دیده است را بهبود می‌بخشد .
درمانگر به طور منظم با فرد ملاقات خواهد کرد تا مهارت‌های ارتباطی فرد افزایش پیدا کند و بهتر ارتباط برقرار کند .

برای برقراری بهتر با شخص دارای زبان پریشی چه کارهایی می‌توانیم انجام دهیم ؟

توجه فرد را قبل از شروع به صحبت کردن جلب کنید. 
تماس چشمی خود را با فرد در طی گفتگو حفظ کنید. 
سر و صدای محیط را در حین صحبت کردن با فرد (تلویزیون ، رادیو) به حداقل برسانید یا حذف کنید. 
صدای خود را در سطح نرمال نگه دارید. با صدای بلند صحبت نکنید. مگر اینکه فرد از شما چنین تقاضایی کند 
با تاکید برکلمات کلیدی ساختار جمله خود را ساده کنید .
سرعت گفتار خود را کاهش دهید 
برای صحبت کردن به فرد زمان دهید .
همه تلاش های فرد را برای صحبت کردن تحسین کنید و خطاهای فرد را بی اهمیت جلوه دهید. 

نویسندگان : غزاله برات زاده و مهسا ملکشاهی